Haab
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Mayan_Zodiac_Circle.jpg/220px-Mayan_Zodiac_Circle.jpg)
Haab – mezoamerykański kalendarz słoneczny. Tak nazywali swój kalendarz Majowie. Jego azteckim odpowiednikiem w języku nahuatl był xiuhpohualli.
Liczył 365 dni i dzielił się na 18 miesięcy po 20 dni. Służył głównie do określania czasu prac rolniczych, takich jak siew lub żniwa, ale w połączeniu z rytualnym kalendarzem tzolkin i długą rachubą tworzył kalendarz Majów.
Kalendarz wprowadzono do użytku prawdopodobnie około 500 roku p.n.e. w dniu przesilenia zimowego. Podzielony był na osiemnaście dwudziestodniowych miesięcy, co w sumie dawało 360 dni. Ponieważ było to o 5 za mało w stosunku do roku słonecznego, brakujące dni dodawano na końcu kalendarza w postaci dodatkowego „miesiąca” o nazwie Wayeb, który uznawano za pechowy. Z nieznanych powodów miesiące w haab były liczone od dnia zerowego. Po upływie dwudziestu dni danego miesiąca, numeracja kolejnego rozpoczynała się od początku[1].
Haab splatał się w jeden cykl z kalendarzem tzolkin, dlatego daty podawano zwykle w obu tych systemach. W ten sposób każdy dzień miał dwie nazwy i dwie liczby[1].
Nazwy miesięcy[edytuj | edytuj kod]
Nr | Nazwa miesiąca | Glif | Znaczenie | Nr | Nazwa miesiąca | Glif | Znaczenie |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Pop | ![]() |
mata z plecionych liści | 10 | Yax | ![]() |
zielony deszcz |
2 | Wo’ | ![]() |
czarne złączenie | 11 | Sak’ | ![]() |
biały deszcz |
3 | Sip | ![]() |
czerwone złączenie | 12 | Keh | ![]() |
czerwony deszcz |
4 | Sotz’ | ![]() |
nietoperz | 13 | Mak | ![]() |
zamknięcie |
5 | Sek | ![]() |
śmierć | 14 | K’ank’in | ![]() |
żółte słońce |
6 | Xul | ![]() |
pies | 15 | Muwan’ | ![]() |
sowa |
7 | Yaxk’in’ | ![]() |
nowe słońce | 16 | Pax | ![]() |
czas siewu |
8 | Mol | ![]() |
woda | 17 | K’ayab | ![]() |
żółw |
9 | Ch’en | ![]() |
czarny deszcz | 18 | Kumk’u | ![]() |
spichlerz |
19 | Wayeb’ | ![]() |
pięć dni pechowych |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Charles C. Mann: 1491: Ameryka przed Kolumbem. Janusz Szczepański (przekł.). Wyd. 1. Poznań: Dom wydawniczy REBIS, 2007, s. 280, 459. ISBN 978-83-7301-951-5. (pol.).
- ↑ Maria Longhena: Maya Script. Nowy Jork: Abreville Press Publishers, 2000, s. 180. ISBN 978-0-7892-0882-8. (ang.).